Kunnen we met het planten van bomen het klimaatprobleem aanpakken?
-Sam Buunk
Jouw uitstoot compenseren met het planten van een aantal bomen? Klinkt relaxed toch? In de praktijk is dit helaas lastiger. Praktisch gezien is het onhaalbaar het planten van bomen als compensatie van de wereldwijde uitstoot te gebruiken. Daarnaast kan compensatie als ‘vrijbrief’ worden ervaren door consumenten waardoor de oorzaak van de uitstoot niet wordt aangepakt.
Bomen spelen een grote rol in het CO2 gehalte in de atmosfeer. Zo lang een boom groeit neemt deze CO2 op. Deze opname verschilt sterk per boom maar is gemiddeld 22 kilo aan CO2 per jaar. De opslag is tijdelijk want als bomen doodgaan komt de CO2 weer in de lucht, door rotting of verbranding.
Als we genoeg bomen planten, kunnen we daarmee dan het klimaatprobleem oplossen?
Het antwoord is helaas ‘nee’. Volgens onderzoek van Science is er theoretisch gezien wereldwijd genoeg geschikte bodem om 0,9 miljard hectare aan land te voorzien van nieuw bos. Daarmee zouden miljarden bomen geplant kunnen worden die bij elkaar 205 gigaton aan CO2 opnemen, genoeg voor tweederde van alle CO2 die we als mensheid hebben uitgestoten.
Praktisch gezien wordt het lastig om dit te verwezenlijken. De operatie die nodig is om deze hoeveelheid aan bomen te planten is enorm. Daarnaast kost het tijd voordat deze bomen geplant en volgroeid zijn. De koolstof zou pas over tientallen jaren uit de lucht zijn opgenomen. Ook is veel land dat door het onderzoek is beschreven als beschikbaar is particulier bezit. Het is niet realistisch dat al het land benut zal worden voor de aanplanting van bomen.
Wereldwijd worden er ook nog steeds meer bomen gekapt dan geplant. Het verlies is jaarlijks netto 10 miljard bomen. Er wordt namelijk nog steeds op grote schaal gekapt. 2019 leek een dieptepunt voor de Braziliaanse Amazone maar in 2020 is het helaas nog erger. In de eerste vier maanden van 2020 is al meer bos gekapt dan in dezelfde periode in 2019!
Iets is beter dan niets!
Massaal bomen planten gaat het klimaatprobleem helaas dus niet volledig oplossen. Maar dat betekent niet dat we geen bomen moeten planten. Hoe meer we planten, hoe dichter we in ieder geval bij een punt komen waar er op aarde weer bomen bijkomen in plaats van verdwijnen. Ook al zouden we natuurlijk veel beter af zijn als de massale bomenkap minder wordt.
Om het bomenverlies op te vangen zou ieder mens jaarlijks 2 bomen moeten planten. Om de gemiddelde jaarlijkse uitstoot te compenseren moeten het er een stuk meer zijn: gemiddeld zo’n 1950 bomen per persoon per jaar. Als we zouden stoppen met het kappen van bomen zou dat natuurlijk enorm schelen.
Hoe kun je bomen (laten) planten?
Bloemetjes mag je overal zaaien (doe dat ook!). Helaas mag je niet zomaar overal bomen planten. Zelfs in je eigen tuin gelden regels voor het aanplanten van bomen. In de openbare ruimte heb je een vergunning nodig om bomen te planten. Gelukkig zijn er veel organisaties die door middel van een financiële bijdragen projecten doen waarbij ze bomen planten of op een andere manier CO2-uitstoot compenseren.
Trees for all plant en herstelt bestaande bossen. Door middel van een financiële bijdrage kun je het aantal bomen naar keuze laten planten.
Deze organisatie beweert jouw ecologische voetafdruk te compenseren door middel van een maandelijkse bijdrage van 6 euro. Ze planten bomen en investeren in duurzame klimaatprojecten.
Kun je het vliegtuig niet laten staan? Boek dan eens je vlucht met Flygrn. Een deel van de uitstoot wordt automatisch gecompenseerd. Voor de resterende uitstoot worden andere compensatie opties gegeven.
Voorkomen is beter dan genezen
Compensatie is mooi, maar dus geen oplossing. Het woord zegt het al. Compensatie betekent dat iets ‘slechts’ in balans wordt gebracht met ‘iets goeds’. Mensen kunnen compenseren zien als vrijbrief om te vervuilen, waarbij hun schuldgevoel afgekocht wordt met een financiële bijdrage.
Wat natuurlijk nóg beter is dan compenseren (genezen), is voorkomen. Iedere gram CO2 die niet in de atmosfeer terecht komt, hoeft niet gecompenseerd te worden. En iedere boom die blijft staan en niet wordt gekapt, hoeft niet elders ter wereld geplant te worden.
Wat je het allerbeste kunt doen
Schuldgevoel rondom klimaatverandering kan zwaar op ons wegen. Misschien heb je er zelf ook last van. Bedenk je dan dat jij als individu niet alleen verantwoordelijk bent, maar dat de grootste verantwoordelijkheid bij het politieke systeem ligt. Het gevecht tegen klimaatverandering zal ook voornamelijk op politiek niveau moeten worden gestreden.
Dus wat je kunt doen is ten eerste: Voorkomen. Daarna: Compenseren. Maar laat vooral je stem horen! Teken petities, ga de straat op of word actief! Alleen zo kunnen we een revolutie starten die structurele veranderingen teweeg gaan brengen.