Eerste hulp bij discussies met klimaatontkenners
Door Puck van der Mark & Anouk von Meijenfeldt – 04/02/2021
Klimaatontkenners, je kent ze wel, die mensen die het niet eens zijn met de huidige aanpak van de klimaatcrisis en de rapporten erover. Maar ken je hun standpunten ook? Er is niks mis met een kritische blik werpen op je eigen standpunten en ze te vergelijken met die van de tegenhangers. Toch vinden we het bij JMA verstandig om uit te leggen waarom de klimaatontkenners het niet altijd bij het juiste eind hebben. Wil jij weten waarom we dit vinden? Dat dachten we al! Daarom hebben we speciaal voor jou een onderzoekje gedaan naar de voornaamste denkbeelden van klimaatontkenners en hebben we ze weerlegd. Lees verder om je kennis te verscherpen en om die lastige Kees de klimaatontkenner in de toekomst een weerwoord te kunnen bieden.
Argument 1: Er is niets abnormaals aan de hand met de wereld.
Zeggen dat er niets aan de hand is met de temperatuur omdat het sneeuwt, is hetzelfde als zeggen dat er geen probleem is met het opraken van zoet water omdat er nog water uit je kraan komt.
Niets is minder waar: de warmterecords vliegen je om de oren. Niet alleen van dag tot dag, maar ook als je kijkt naar langere tijdsperiodes. Volgens NASA was 2020 het warmste jaar ooit gemeten. Sterker nog, de zes andere jaren in deze categorie zijn de jaren 2014-2019.[1] Het afgelopen decennium (2010-2019) was logischerwijs dus ook nog eens het warmste decennium ooit gemeten.[2] Dit allemaal is al hartstikke zorgelijk, maar moet je nagaan: dit zijn nog maar de statistieken over de temperatuur! We hebben het nog niet eens gehad over de zeespiegelstijging, de toename in natuurrampen en de verzuring van de oceanen. Ik denk dus dat we kunnen concluderen dat er wel degelijk iets abnormaals aan de hand is.
Argument 2: Het klimaat verandert altijd, dus ook deze keer is het gewoon een natuurlijk proces.
Het humeur van de docent verandert altijd, het feit dat ik net een baksteen door haar ruit heb gegooid hoeft niet per se te verklaren dat ze nu boos naast me staat.
Aan dat eerste is in principe niks gelogen. Er zijn zeker eerder grote veranderingen geweest in het klimaat op de aarde, kijk maar naar de ijstijden. Echter, in de afgelopen tienduizend jaar is volgens hoogleraar paleo-oceanografie Appy Sluijs te zien dat gemiddeld genomen het klimaat over de hele wereld best stabiel was. Daarnaast is er ook een groot verschil tussen de veranderingen in het klimaat in het verleden en de verandering die nu gaande is. De temperatuur stijgt nu namelijk sneller dan ooit en dat is problematisch. Ter illustratie: de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer is de afgelopen eeuw evenveel gestegen als in de tienduizend jaar na een ijstijd. Dat is 100 keer zo snel! Deze klimaatverandering is dus absoluut geen natuurlijk proces te noemen.[3]
De (afwijking van) de gemiddelde temperatuur afgezet tegenover de jaarlijkse hoeveelheid CO2 in de atmosfeer (bron: De Volkskrant, 8/02/2019).
Argument 3: Onzin dat emissie van CO2 de oorzaak is.
De juwelierszaak is leeg, omdat er aangetoond is dat er veel meer mensen sieraden kopen tegenwoordig, niet omdat die groep overvallers het gister leeg geroofd heeft!
CO2 is zeker niet het enige broeikasgas in de atmosfeer dat bijdraagt aan het versterkte broeikaseffect, maar wel een hele belangrijke. Volgens het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) heeft tussen 1750-2011 CO2 het meest bijgedragen aan klimaatverandering, in vergelijking met andere broeikasgassen zoals bijvoorbeeld methaan. Het wordt dan ook verwacht dat de invloed van CO2 alleen maar blijft toenemen. Anders dan andere broeikasgassen blijft CO2 ook nog eens ontzettend lang in de atmosfeer: van honderden tot zelfs duizend jaren lang. Daardoor heeft CO2 dus ook voor een veel langere tijd een negatieve impact.[4] Overigens hebben wetenschappers talloze berekeningen gedaan met allerlei natuurlijke factoren, die volgens sceptici ook de huidige klimaatverandering zouden kunnen veroorzaken. Alleen als ze CO2 (en andere broeikasgassen) toe voegden aan deze modellen steeg de temperatuur pas zoals we in werkelijkheid ook zien. Dit geeft dus aan dat CO2 wel degelijk de boosdoener is.[3] Ben je nog niet overtuigd? Kijk dan even naar bovenstaande grafiek, gebaseerd op metingen, waarbij duidelijk te zien is dat een hogere hoeveelheid CO2 in de atmosfeer samengaat met verhoging van de temperatuur. Opvallend is ook dat de recentere jaartallen allemaal rechtsboven te vinden zijn, bij de hoogste temperatuur en de hoogste hoeveelheid CO2.
Argument 4: We moeten als NL niet zo voor de troepen uit lopen.
Er staan mensen dichter bij de reddingsboei dan ik. Dat die in het water gevallen persoon verdrinkt, is dus niet mijn schuld. Hadden mensen dichter bij de boei maar moeten ingrijpen, daar kon ik onmogelijk wat aan doen.
Bron: Eurostat (2020)
Op de een of andere manier is bij sommigen het idee ontstaan dat wij als Nederland ontzettend vooruit lopen qua maatregelen om klimaatverandering tegen te gaan. Was het maar zo’n feest! Volgens onderzoek van het Planbureau van de Leefomgeving (PBL) loopt Nederland zelfs ver achter op schema om de klimaatdoelen te halen.[5] Een voorbeeld van zo’n klimaatdoel is dat de uitstoot van broeikasgassen met 49% afgenomen moet zijn in 2030 ten opzichte van 1990. De daling die tot nu toe gezien is, is lang niet genoeg en er moeten dan ook echt veel effectievere maatregelen getroffen worden om dit doel alsnog te halen. Daarnaast laat bovenstaande grafiek zien hoeveel procent van de verbruikte energie in de Europese lidstaten afkomstig was van hernieuwbare bronnen (zonne-, wind- en waterenergie bijvoorbeeld) in 2019, en wat het doel was in 2020.[6] Waar staat Nederland? Juist, bijna onderaan. Dit is al jaren zo! Bovendien, als je daarnaast kijkt naar allerlei andere statistieken, zoals bijvoorbeeld uitstoot per hoofd van de bevolking en daling van de uitstoot over de jaren, zie je dat Nederland het keer op keer erg slecht doet vergeleken met de andere Europese lidstaten.[7] We zijn niet echt een vooruitstrevend land dus.
Argument 5: De invloed van NL in de wereld is verwaarloosbaar
Dat is hetzelfde als zeggen dat kleine mensen minder scheten laten dan lange mensen. It’s not about the size, it’s about how you use it.
We zijn inderdaad maar een klein landje, maar dat wil niet automatisch zeggen dat we een verwaarloosbare invloed op het klimaat van de wereld hebben. Wist je namelijk dat waar in 2017 de broeikasgasuitstoot van een gemiddelde Europeaan 6.9 ton was, dit voor de gemiddelde Nederlander in datzelfde jaar 10.2 ton was?[7] Daarmee komen we op de vijfde plek van heel Europa. Het is misschien nog wel schokkender dat de CO2 uitstoot van een gemiddelde Nederlander 3 keer zo hoog is als die van een gemiddelde wereldburger.[8] De CO2 uitstoot per burger is in Nederland zelfs hoger dan in landen als China en India, die toch vaak gezien worden als grote vervuilers.[9] Natuurlijk stoten zij absoluut gezien veel meer uit dan wij, maar het is belangrijk om je te realiseren dat elke vermindering van uitstoot helpt om het klimaatprobleem tegen te gaan. Deze cijfers laten zien dat ons kikkerlandje wel degelijk een grote, niet-verwaarloosbare invloed heeft in de wereld.
Dat was het dan, onze weerlegging van de meest gehoorde argumenten van klimaatontkenners. Hopelijk heb je er wat aan de volgende keer dat je in een verhitte (Facebook) discussie verzeild bent geraakt.
[1] The Guardian (14/01/2021): https://www.theguardian.com/environment/2021/jan/14/2020-hottest-year-on-record-nasa
[2] United Nations: https://www.un.org/en/climatechange/science/key-findings
[3] De Volkskrant (8/02/2019): https://www.volkskrant.nl/wetenschap/warmt-co2-het-klimaat-echt-wel-op-en-nog-drie-knellende-vragen-die-klimaatsceptici-vaak stellen~be29fd8a/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
[4] UCS (3/08/2019): https://www.ucsusa.org/resources/why-does-co2-get-more-attention-other-gases#:~:text=Climate%20change%20is%20primarily%20a,cut%20down%20and%20burn%20forests.
[5] PBL (2019): https://www.pbl.nl/publicaties/klimaat-en-energieverkenning-2020
[6] Eurostat (2020): https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Renewable_energy_statistics#:~:text=The%20EU%20seeks%20to%20have,each%20of%20the%20Member%20States.
[7] De Volkskrant (11/01/2019): https://www.volkskrant.nl/economie/minder-co2-maar-liever-niet-vandaag-qua-uitstoot-zijn-we-een-land-van-smeerkezen~b77e1b24/
[9] Our World in Data (4/10/2019): https://ourworldindata.org/per-capita-co2