De Europese Unie voor dummies

Geschreven door Jorinde Koornneef | 

Er wordt tegenwoordig heel wat van jongeren verwacht: studeren, een bijbaan, sporten, een sociaal leven onderhouden, daten, onderbouwde politieke overtuigingen en interessante hobby’s hebben om over te vertellen. Daarnaast zijn wij, jongeren, de drijvende kracht achter de klimaatbeweging, en dan zijn er nog tientallen andere wereldwijde problemen waar jongeren zich druk over maken. Veel van die problemen worden besproken in de Europese Unie. Maar hoe zit de EU eigenlijk in elkaar? 

Als je daar een concreet antwoord op wil zonder te verdwalen in eindeloze politieke sites en verhandelingen, ben je hier op de goede plek. Want hier is speciaal voor jou in vogelvlucht, de Europese Unie met haar vier verschillende afdelingen: de Europese Raad, de Europese Commissie, de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement. Al in de war? Niet afhaken! Begrijpelijke impuls, maar doe het niet. Na deze korte tijdsinvestering weet jij precies wat dit alles inhoudt en weet je op welke manier wij, Europese burgers, invloed hebben op het beleid van de Europese Unie. Dit kan jij gebruiken om jouw politieke mening over de Europese democratie verder te onderbouwen.

1. Europese Raad

De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders van de 27 landen die lid zijn van de Europese Unie. Voor Nederland is dat opnieuw Mark Rutte. Binnen deze afdeling wordt jaarlijks een begroting voor de EU gemaakt. En nog belangrijker, de Europese Raad bepaald iedere zeven jaar de koers van de EU. Verder gaan de 27 regeringsleiders met elkaar in overleg op EU-toppen, bijvoorbeeld over landbouw of klimaat.

Uiteraard hebben wij in Nederland geen invloed op de regeringsleiders uit andere landen. Willen we vanuit Nederland iemand die zich met meer gaat inzetten voor bijvoorbeeld klimaat of migratie, dan zullen we toch echt aan een andere premier moeten komen. Bij het stemmen op een politieke partij is het dus goed om te weten dat alleen de winnende partij direct meebeslist over de koers van Europa.

2.  Europese Commissie

De Europese Commissie staat bekend als het dagelijks bestuur van de EU. Zij schrijft de wetgeving om de door de Europese Raad bedachte koers uit te voeren. Uit elk land wordt een Eurocommissaris aangesteld die in de Europese Commissie komt. Namens Nederland zit daar Frans Timmermans (PvdA). Elke commissaris heeft zijn eigen beleidsgebied. Zo is Timmermans Eurocommissaris voor de Europese Green Deal. 

De Europese Commissie heeft als enige afdeling van de EU het initiatiefrecht. Hierdoor mag zij als enige wetsvoorstellen doen. Als deze wetsvoorstellen worden aangenomen moeten de Europese lidstaten deze voorstellen uitvoeren. Vervolgens controleert de Europese Commissie of de lidstaten dit daadwerkelijk doen. Verder is de Commissie ook de stem waarmee de EU naar buiten treedt. Als de EU onderhandelt met een ander land, zoals Rusland, wordt dat gedaan via de Europese Commissie.

Goed, de Europese Commissie bedenkt dus wetgeving waardoor de lidstaten het beleid van de Europese Raad uitvoeren. Maar betekent dat ook dat die regels dan meteen gelden? Nee, daar gaan de andere twee afdelingen binnen de EU over. Namelijk de raad van de Europese Unie en het Europees Parlement.

3.  Raad van de Europese Unie

De Raad van de Europese Unie bestaat uit de ministers en staatssecretarissen van iedere lidstaat. Per onderwerp vertegenwoordigen andere ministers de lidstaten. Als de Europese Commissie een wetsvoorstel doet over landbouw, dan zal voor Nederland de staatssecretaris van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in de Raad zitten. Zo zal er voor iedere lidstaat een vertegenwoordiger van landbouw aanwezig zijn, om aan te geven wat hun land van de nieuwe regel vindt. De Raad van de Europese Unie beschermt dus de belangen van de afzonderlijke landen.

4.  Europees Parlement

Let op, want hier heb jij invloed op! Het Europees Parlement stemt voor of tegen de voorgestelde wetten van de Europese Commissie. Wij, als Europese burgers, stemmen eens in de vijf jaar wie we in het parlement willen hebben. De eerstvolgende verkiezing is pas in 2024, maar laat daar je stem horen!  De Europese burgers kiezen de leden, 705 in totaal, uit de politieke partijen in hun land. Vervolgens worden er binnen het parlement fracties gevormd met de gekozen leden van politieke partijen uit alle landen die een overeenkomende politieke overtuiging hebben. Zo is er een fractie met de groene partijen. Elk land heeft een aantal zetels naar aanleiding van het inwoneraantal. Hoe meer stemmen een partij krijgt binnen Nederland, hoe meer Nederlandse zetels zij krijgen in het Europees parlement. En hoe groter de gehele fractie wordt waar die partij zich bij heeft aangesloten. Let dus op bij welke fractie jouw partij zich heeft aangesloten, want dat is de relevante keuze bij de Europese verkiezingen.

Samenvattend:

• De Raad van Europa bestaat uit de 27 regeringsleiders van de lidstaten. Zij bepalen het beleid van de EU en de stellen jaarlijks de begroting vast.
• De Europese Commissie bestaat uit 27 commissarissen. Elk land levert één commissaris die een eigen beleidsgebied heeft. De Commissie maakt de wetgeving om het beleid van de Europese Raad uit te voeren en controleert of de lidstaten zich hieraan houden.
• De Raad van de Europese Unie bestaat uit vertegenwoordigers van de ministeries van alle lidstaten. De Raad van de Europese Unie controleert de wetsvoorstellen van de Europese Commissie.
• Het Europese Parlement is als enige orgaan direct verkozen tijdens een verkiezing. Het parlement controleert de voorstellen van de Europese Commissie.

Waar hebben wij nou direct invloed op: wie de premier wordt van Nederland, en wie daarmee in de Europese Raad komt. En welke politieke fractie jij het liefst zo veel mogelijk vertegenwoordigd ziet in het Europees Parlement.

Hopelijk is de organisatie van de Europese Unie iets duidelijker geworden en heb je meer inzicht op de invloed van jouw stem. Die is dus wel enorm belangrijk voor de koers en regelgeving van de Europese Unie! Wil je meer van je laten horen? Kijk dan een keer naar de Conference of the Future of Europe. Hier kan je direct jouw mening laten horen over het beleid van de Europese Unie. Hierover posten we binnenkort meer.

Volg on op social media!

instagramfacebooktwitterlinkedin