Door Nadine Hoen & Sander Verhoeven |
Martine was bestuurslid van JMA, is nu een van de organisatoren van Rail to the COP, en hoopt dit jaar namens GroenLinks in de gemeenteraad van Amsterdam te komen. Samen met een groep activisten, jongeren, klimaatexperts en beleidsmakers reist ze per trein naar de 26e Conference of Parties van de Verenigde Naties. Nadine gaat met haar in gesprek over wat er moet gebeuren op de COP, hoe we de klimaatcrisis moeten aanpakken, en waarom ook jij je stem moet laten horen.
Wat is de COP?
“De COP is de Conference of Parties van de Verenigde Naties. Daar worden afspraken gemaakt over welke landen wat moeten doen, om de klimaatcrisis een halt toe te roepen. Het is heel belangrijk dat daar veel activisten aanwezig zijn, om eerlijk en ambitieus klimaatbeleid te eisen van onze wereldleiders en andere bestuurders. Ondanks dat er altijd klimaatactivisme is geweest, vooral door Indigenous peoples over de hele wereld, heeft vooral het bedrijfsleven sinds de jaren negentig veel invloed gehad op het klimaatbeleid. Er zijn miljarden geïnvesteerd in vuile lobby-praktijken door fossiele bedrijven, om duurzaam klimaatbeleid tegen te houden en geen afspraken te hoeven maken over mensenrechten. Opnieuw zullen activisten over de hele wereld naar de COP gaan om juist hiervoor te strijden: een snelle en eerlijke transitie naar een klimaat rechtvaardige samenleving.’’
Wat is jouw visie op de COP?
“We zijn vaak teleurgesteld over de klimaatonderhandelingen en gemaakte afspraken tijdens de COP. Bijvoorbeeld in Kopenhagen in 2009. Daar hadden nieuwe afspraken gemaakt moeten worden over de uitstoot vanaf 2012. De onderhandelingen liepen echter stuk en er werd geen nieuw verdrag gesloten. Toen kregen we het Parijs Akkoord in 2015. Daar werd voor het eerst juridisch vastgesteld dat alle landen zich moeten houden aan een bovengrens van twee graden opwarming. Inmiddels zijn we allesbehalve op koers om het Parijs Akkoord te halen, laat staan de opwarming tot anderhalve graad te beperken. Terwijl het verschil tussen anderhalve graad en twee graden opwarming immens groot is.
Wat tijdens de COP26 belangrijk is, is dat we niet opgeven. Dat we vast blijven houden aan een bovengrens van anderhalve graad opwarming, en dat we daarover nieuwe en strikte afspraken gaan maken. Daarnaast moeten er bindende afspraken worden gemaakt over mensenrechten en bedrijfsleven. Grote vervuilende bedrijven moeten niet alleen hun CO2-uitstoot terugdringen, maar ook stoppen met het uitbuiten van mensen en het bedreigen van de gezondheid met hun vervuilende industrieën. Als activisten is het onze plicht om hoop te houden, de druk op te blijven voeren en te strijden voor het beperken van de opwarming tot maximaal anderhalve graad. Natuurlijk ben ik sceptisch over wat wereldleiders en onze Nederlandse politici daadwerkelijk zullen doen. Maar we blijven strijden en laten zien dat people power krachtiger en machtiger is dan de lobby van grote vervuilers.
Wat is volgens jou de kern van het probleem?
“Zoals ik de klimaatcrisis zie, is het een symptoom van een disruptief systeem; niet een probleem op zichzelf. Het is een effect van de historische uitbuiting van mensen en van de aarde. Ik ben ervan overtuigd dat de klimaatcrisis een koloniale crisis is. Op het moment dat Europeanen andere landen koloniseerden, oorspronkelijke bewoners massaal uitmoorden, mensen tot slaaf maakten en uit gingen buiten, zijn we ook massaal de aarde gaan uitbuiten.”
“De Indigenous people (of wat er nog van over is) die oorspronkelijk op het land zijn geboren, begrijpen dat ze samen moeten leven met de natuur. Want als ze dat niet doen gaat hun eigen huis eraan. Vijfentachtig procent van alle biodiversiteit op aarde wordt beschermd door vijf procent van onze wereldbevolking, en dat zijn Indigenous peoples. Zij weten wat de natuur nodig heeft. Als het bij de COP gaat over het beschermen van de Amazone, moeten we het dus eigenlijk hebben over het beschermen van de rechten van Indigenous peoples en zorgen dat zij aan de onderhandelingstafels de beslissingen maken.”
“Zij kunnen het land het beste beschermen en weten wat het nodig heeft om te herstellen. Dat gaat bijvoorbeeld over regeneratieve landbouw, dus hoe de schade die wij hebben aangericht weer gerepareerd wordt. In de klimaatcrisis moeten we het dus per definitie hebben over dekolonisatie. Van wie is het land? Wie heeft recht op het land? En hoe zorgen we dat de schade die we hebben aangericht hersteld wordt?”
Klimaatactivisten, waaronder Martine Doppen, blokkeren de ingang van de conferentiezalen tijdens de COP24 (2018). Beeld: Martine Doppen.
Wat kan je op de COP doen als activist?
“Wat je als activist wil, is daar zoveel mogelijk geluid maken en laten zien dat we nog steeds alles op alles moeten zetten om onder de anderhalve graad opwarming te blijven. Dat mensenrechten, en met name de rechten van Indigenous peoples, centraal moeten staan. En dat de grote vervuilers, bijvoorbeeld Shell die daar hun greenwashing praktijken promoten, niet welkom zijn op de COP. Zo gingen we in Katowice in 2018, samen met een grote groep Nigeriaanse activisten en vertegenwoordigers van de Ogoni, actievoeren. Terwijl Shell een evenement organiseerde over “hoe groen ze wel niet zijn” riepen wij: ‘Keep the polluters out of the COP!’’
“Op de klimaattrein van Rail to the COP, zullen gesprekken plaatsvinden tussen mensen die elkaar in het dagelijks leven niet zo snel tegenkomen. De gesprekken gaan over duurzame mobiliteit en klimaatrechtvaardigheid. In elke coupé praten reizigers onder leiding van een expert over verschillende klimaat gerelateerde onderwerpen. Denk hierbij aan duurzame in- en export, de klimaatcrisis en mensenrechten en meer treinen en minder vliegen. Niet alleen jongeren uit heel Europa, maar ook politici als Suzanne Kröger (GL) en Indigenous rights activisten als Raki Ap gaan mee. Ook mensen van de Nederlandse delegatie gaan mee.”
Wanneer is de COP voor jou geslaagd?
“Ik hoop dat er concrete afspraken worden gemaakt om onder de anderhalve graad opwarming te blijven. En dat Nederland en de rest van de landen deze dan ook nakomen. Neem verantwoordelijkheid en stop met vingers wijzen. Erken dat wij grote vervuilende bedrijven zoals Shell huisvesten. Beloof dat je er alles aan gaat doen om te zorgen dat deze bedrijven zich gedragen, in en buiten Nederland, met oog voor mens en natuur!”